Czy to możliwe, żeby w niewielkim mieście nad Narwią znalazły się ślady kosmosu, kanały rodem z Wenecji i najdłuższy brukowany rynek w Europie? Brzmi jak turystyczna legenda, ale to wszystko naprawdę dzieje się w Pułtusku – miasteczku z duszą, które ma więcej do zaoferowania, niż można się spodziewać.

Wenecja po mazowiecku

Na początek ciekawostka, która często zaskakuje: Pułtusk bywa nazywany „mazowiecką Wenecją”. Nie bez powodu – przez miasto przepływa aż siedem kanałów, łączących się z Narwią. To właśnie one nadają miastu ten unikalny charakter. W przeszłości służyły nie tylko do spływu towarów, ale też chroniły miasto przed wylewami rzeki. Dziś są malowniczym tłem dla spacerów i rejsów gondolą – tak, w Pułtusku naprawdę można popływać gondolą!

Od grodu po miasto królewskie

Pułtusk to jedno z najstarszych miast Mazowsza. Pierwsze ślady osadnictwa sięgają jeszcze IX wieku, kiedy to istniał tu gród obronny. Już w średniowieczu Pułtusk stał się ważnym ośrodkiem administracyjnym, a w XIII wieku trafił pod zarząd biskupów płockich – i to właśnie duchowieństwo odegrało kluczową rolę w rozwoju miasta.

W XVI wieku Pułtusk był jednym z większych miast Królestwa Polskiego – działała tu znana szkoła jezuicka, a miasto odwiedzali królowie, dyplomaci i artyści. W 1565 roku otwarto drukarnię, w której wydawano książki po łacinie i po polsku, a niektóre z nich zachowały się do dziś. Miasto przetrwało potop szwedzki, zabory i wojny, choć wielokrotnie było niszczone i odbudowywane. Szczególnie dramatyczny moment przyniósł rok 1868 – wtedy to nad Pułtuskiem eksplodował… meteoryt. Huk był tak potężny, że słychać go było w Warszawie. Fragmenty tego kosmicznego przybysza można dziś oglądać m.in. w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, ale lokalna duma z tego wydarzenia pozostała do dziś.

Najdłuższy rynek w Europie

Serce Pułtuska bije na rynku – i to dosłownie. Plac główny ma aż 400 metrów długości i uchodzi za najdłuższy brukowany rynek w Europie. To właśnie tutaj koncentruje się życie miasta: wzdłuż rynku stoją zabytkowe kamienice, ratusz, a latem rozstawiają się ogródki kawiarniane. W centrum znajduje się klasycystyczny ratusz, którego początki sięgają XV wieku, choć obecny wygląd zawdzięcza przebudowie z XIX wieku. W podziemiach mieści się Muzeum Regionalne, które warto odwiedzić – nie tylko dla wystawy meteorytów, ale też by zobaczyć artefakty związane z dawnym życiem miasta.

Zamek biskupi i kolegiata

Na obrzeżu rynku znajduje się jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków – zamek biskupi. Dziś mieści się w nim elegancki hotel Dom Polonii, ale jego historia sięga XV wieku. To właśnie tutaj zatrzymywali się królowie Polski, w tym Zygmunt III Waza. Zamek wielokrotnie przebudowywano – najpierw z gotyckiej warowni na rezydencję renesansową, potem na barokowy pałac. Przetrwał wojny i pożary, a dziś zachwyca swoim położeniem nad rzeką i widokiem z zamkowej wieży.

Tuż obok znajduje się monumentalna bazylika kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, jeden z najpiękniejszych kościołów Mazowsza. Jej budowę rozpoczęto w XV wieku, a dziś zachwyca bogatym wnętrzem i imponującym ołtarzem. W kryptach kolegiaty spoczywają dawni biskupi płoccy.

Miejsce z charakterem

Pułtusk to także miejsce licznych wydarzeń kulturalnych – festiwali, koncertów i rekonstrukcji historycznych. Latem nad Narwią rozstawiane są sceny plenerowe, a rynek zamienia się w przestrzeń do zabawy, świętowania i wspólnego spędzania czasu. Choć to niewielkie miasto, ma w sobie coś, co przyciąga – może to właśnie ta mieszanka historii, uroku wodnych kanałów i wyjątkowej atmosfery?